Veksler testi: bolalar intellektini baholash «Almadeya» klinikasida

Veksler testi nima?

Veksler testi – bu dunyodagi eng mashhur va ishonchli psixodiagnostik usullardan biri bo‘lib, aqliy salohiyatni har tomonlama baholash uchun mo‘ljallangan. U bolalar (WISC) va kattalar (WAIS) uchun maxsus variantlarda qo‘llaniladi va faqat umumiy IQ darajasini emas, balki kognitiv funksiyalarning batafsil tahlilini taqdim etadi.

Veksler testi nimalarni baholaydi:

Og‘zaki qobiliyatlar (nutq, tushunish, so‘z boyligi)
Mantiqiy va mavhum fikrlash
Ko‘rish va fazoviy idrok
Diqqat va axborotni qayta ishlash tezligi
Ishchi xotira

Testdan o‘tkazish maqsadlari:

Intelektual rivojlanishdagi kuchli va zaif tomonlarni aniqlash
Rivojlanishdagi kechikishlar yoki kognitiv buzilishlarni tashxislash
Aqliy norma, past yoki yuqori intellekt darajasini aniqlashtirish
Ta’lim va korreksiyaga oid tavsiyalarni ishlab chiqish
Differensial diagnostikada yordam (masalan, ASD, ADD/ADHD, ZPR, aqliy zaiflik shubhalari)

Test qanday o‘tkaziladi?
Veksler testi individual tarzda, tinch muhitda, malakali psixolog ishtirokida o‘tkaziladi. Natijalarga asoslanib, faqat raqamli ko‘rsatkichlar emas, balki amaliy tavsiyalar bilan boyitilgan batafsil xulosa tuziladi.

"Almadeya" klinikasida Veksler testi rivojlanish o‘ziga xosliklariga ega bolalar bilan ishlashda kompleks diagnostikaning bir qismi sifatida, shuningdek o‘smirlar va kattalarda kognitiv profilni baholash uchun qo‘llaniladi.

Veksler testidan qanday o‘tish mumkin?

Veksler shkalalari asosidagi psixologik test individual tarzda va tajribali mutaxassis nazorati ostida o‘tkaziladi. Bu jarayon bola yoki kattalarning intellektual va kognitiv qobiliyatlarini obyektiv va tizimli baholash imkonini beradi, shuningdek, shaxsga moslashtirilgan taʼlim va korreksion dasturlarni ishlab chiqishga asos yaratadi.

Davomiyligi
Testdan o‘tish vaqti tekshiruvdan o‘tayotgan shaxsning yoshi va holatiga qarab 1 dan 2 soatgacha davom etadi. Zarurat tug‘ilganda, protsedura bir necha bosqichga bo‘linishi mumkin, bu esa bemorning ishchanligi va motivatsiyasini saqlab qolish imkonini beradi.

Test o‘tkazishning asosiy bosqichlari:

1. Tayyorgarlik va kirish suhbat
Ushbu bosqichda mutaxassis bola yoki kattalar bilan aloqa o‘rnatadi, tashxis maqsadlarini aniqlaydi, anamnez yig‘adi va testni to‘g‘ri rejalashtirish uchun zarur bo‘lgan dastlabki suhbatni o‘tkazadi.

2. Test topshiriqlarini bajarish
Tekshiruvdan o‘tayotgan shaxs turli kognitiv funksiyalarni baholashga yo‘naltirilgan topshiriqlarni bajaradi.
Topshiriqlar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
– og‘zaki testlar (masalan, nutqni tushunish, umumlashtirish, so‘z boyligi, hisoblash),
– og‘zaki bo‘lmagan testlar (masalan, shakllarni yig‘ish, qonuniyatlarni topish, rasmlar va belgilar bilan ishlash).

3. Natijalarni tahlil qilish va sharhlash
Psixolog olingan maʼlumotlarni qayta ishlaydi, umumiy IQ ko‘rsatkichini hisoblaydi va asosiy shkalalar bo‘yicha natijalarni profil qiladi. Bu esa kuchli tomonlarni va qo‘shimcha yordam talab qilinadigan sohalarni aniqlashga yordam beradi.

4. Konsultatsiya va tavsiyalar
Test yakunida mutaxassis batafsil fikr bildiradi, natijalarni tushuntiradi va tavsiyalar beradi. Ular o‘quv yo‘nalishini aniqlash, korreksion mashg‘ulotlarga yo‘llash yoki qo‘shimcha tekshiruvlar o‘tkazishni o‘z ichiga olishi mumkin.

Veksler testi nima uchun o‘tkaziladi
Test natijalari quyidagi holatlarda ayniqsa muhim:
– rivojlanish kechikishlari yoki ilg‘or rivojlanishni aniqlashda,
– maktabdagi qiyinchiliklarning sababini aniqlashtirishda,
– nevrologik yoki psixik buzilishlarda kognitiv buzilishlarni baholashda,
– individual o‘quv va reabilitatsiya dasturlarini tuzishda.

Veksler testi: qanday savollar va topshiriqlar kiritiladi

Ushbu topshiriqlar nutq ko‘nikmalari, so‘z boyligi, mantiqiy fikrlash va umumiy bilim darajasini baholashga qaratilgan.

Misollar:

Umumiy bilimlar — atrof-muhit, dunyoqarash va hayotiy tajribani baholovchi savollar. Masalan: «Nima uchun qaynagan suv xavfli?», «Prezident kim?»
Tushunish — ijtimoiy tafakkur va amaliy mantiqni baholash. Savollar axloqiy me’yorlar va kundalik hayotdagi holatlar bilan bog‘liq.
O‘xshashlik — ikki tushuncha o‘rtasidagi umumiylikni aniqlash. Masalan: «Samolyot va poyezd qanday o‘xshash?»
Arifmetika — og‘zaki hisoblash topshiriqlari. Ishtirokchi misollarni qalam yoki qog‘ozsiz yechadi.
So‘z boyligi — leksikani baholash. Ishtirokchidan so‘zning ma’nosini tushuntirish talab qilinadi. Masalan: «Do‘stlik degani nima?»

Og‘zaki bo‘lmagan (noto‘g‘ridan) topshiriqlar

Bu topshiriqlar mantiq, fazoviy tafakkur, motorika, diqqat va axborotni qayta ishlash tezligini baholaydi.

Misollar:

Kos kubiklari — fazoviy topshiriqlar. Ishtirokchi rangli kubiklar yordamida namunaga mos shaklni yig‘ishi kerak.
Matritsalar — mavhum fikrlashga mo‘ljallangan topshiriqlar. Geometrik shakllar qatoridan yetishmayotgan elementni topish lozim.
Rasm ketma-ketligi — suratlarni mantiqiy tartibda joylashtirish orqali izchil voqea yaratish.
Shakllarni yig‘ish — parchalangan qismlardan to‘liq rasm yig‘ish. Bu umumiy idrok qobiliyatini baholaydi.
Shifrlash (kodlash) — tezlik va aniqlikni baholovchi topshiriqlar. Belgilar namunaga ko‘ra tezda takrorlanishi lozim.

Bu topshiriqlar nima uchun ishlatiladi?

Har bir subtest miyaning ma’lum bir faoliyatini, fikrlash turini va kognitiv imkoniyatlarini aniqlashga yordam beradi.

Og‘zaki topshiriqlar — mavhum fikrlash, nutqni tushunish, mantiq va ta’lim darajasini baholaydi.
Og‘zaki bo‘lmagan topshiriqlar — ko‘rish-fazoviy idrok, diqqat, mayda motorika, tezlik va reaktsiyani o‘lchaydi.

Xulosa

Veksler testi natijalari intellektual rivojlanishning har tomonlama tasvirini beradi va quyidagilarni aniqlashga yordam beradi:

umumiy aql darajasi (IQ),
kognitiv sohadagi kuchli va zaif tomonlar,
fikrlash strategiyalarining o‘ziga xosligi,
rivojlanishdagi kechikishlar, iqtidor yoki buzilish belgilarini.

Nega Veksler testini aynan “Almadeya” klinikasida topshirish kerak?

“Almadeya” klinikasida Veksler testini o‘tkazish – bu shunchaki intellekt darajasini baholash emas. Bu bolaning individual xususiyatlarini chuqur tushunishga yo‘naltirilgan kompleks yondashuvning bir qismi bo‘lib, ayniqsa o‘qish, rivojlanish yoki xulq-atvordagi qiyinchiliklar mavjud bo‘lsa, alohida ahamiyat kasb etadi.

“Almadeya”dagi testning afzalliklari:

Tajribalı klinik psixolog tomonidan test o‘tkaziladi
Testni bolalar bilan – xususan, rivojlanishdagi o‘ziga xosliklar, xulq buzilishlari, nutq va emotsional muammolar bilan ishlash tajribasiga ega mutaxassis olib boradi. Bunday yondashuv protsedurani bolaning imkoniyatlariga moslashtirish va eng aniq natijalarni olish imkonini beradi.

Rivojlanishga kompleks qarash
Agar test o‘tkazish jarayonida qo‘shimcha savollar yuzaga kelsa, psixolog boshqa psixodiagnostik usullarni (neyropsixologik tekshiruv, logopedik yoki sensor diagnostika) tavsiya qilishi mumkin. Bu esa bolaning holati haqida to‘liqroq tasavvurga ega bo‘lish imkonini beradi.

Klinikaning keng diagnostik imkoniyatlari
“Almadeya” klinikasida diagnostika xizmatlari keng doirada taqdim etiladi: nevrolog, logoped, defektolog konsultatsiyalari, EEG, sensor-motor testlar. Bu nafaqat intellektni baholash, balki rivojlanish yoki o‘qishdagi qiyinchiliklar sabablarini aniqlash imkonini ham beradi.

Korrektsiya va kuzatuv yo‘nalishini rejalashtirish
Agar Veksler testi natijalari intellekt darajasi pastligini yoki kognitiv sohadagi zaif tomonlarni ko‘rsatsa, klinika mutaxassislari individual korrektsion kursni ishlab chiqadi. Bu neyropsixologik korrektsiya, logoped mashg‘ulotlari, xulq-atvor terapiyasi va oila bilan ishlashni o‘z ichiga olishi mumkin.

“Almadeya” klinikasida Veksler testidan o‘tish – bu rasmiy protsedura emas, balki bolaning o‘ziga xos xususiyatlarini chuqur tushunish va unga samarali yordam strategiyasini ishlab chiqish yo‘lidagi muhim qadamdir.

You are here