Логопед-афазиолог

Афазия — бу бош мия шикастланиши оқибатида юзага келадиган нутқнинг йўқолиши ёки бузилиши. У асосан катталарда инсульт, бош-миё жароҳати, ўсмаси ёки миядаги яллиғланиш жараёнидан сўнг ривожланади. Бундай ҳолларда нутқий функцияларни тиклаш учун марказий асаб тизими шикастлангандан кейин нутқни йўқотган беморлар билан ишлайдиган мутахассис — логопед-афазиолог ёрдами керак бўлади.

«Алмадея» клиникасида логопед-афазиолог мультидисциплинар жамоа таркибида ишлайди ва беморлар билан ҳам ўткир даврда, ҳам узоқ муддатли реабилитация жараёнида иш олиб боради. Биз афазия шакли ва бемор ҳолатига қараб нутқ, хотира, фикрлаш ва мулоқот кўникмаларини тиклаш учун индивидуал методикаларни танлаймиз.

Логопед-афазиолог ким?

Логопед-афазиолог — бу нейрологопедия соҳасида тайёргарликдан ўтган мутахассисдир. У бош мия органик шикастланиши натижасида йўқолган нутқий функцияларни тиклаш билан шуғулланади. Классик логопеддан фарқли ўлароқ, афазиолог аллақачон шаклланган, аммо бузилган нутқ билан ишлайди, уни бошидан ривожлантириш эмас. Бу эса нейропсихология, неврология, физиология соҳаларида чуқур билимларга ва нутқни тиклашнинг махсус усулларини билишни талаб қилади.

Қачон логопед-афазиолог ёрдами керак?

Қуйидаги ҳолатларда логопед-афазиологга мурожаат қилинади:

• инсульт ёки бош-миё жароҳатидан сўнг афазия ривожланганда;
• дизартрия — асаб-мушак аппарати шикастланиши сабабли талаффузнинг бузилиши;
• алексия ва аграфия — ўқиш ва ёзиш кўникмаларининг йўқолиши;
• нутқий ҳаракатларни дастурлаш бузилишлари — нутқ апраксияси;
• нутқни тушуниш ва такрорлашда кескин бузилишлар;
• боғлиқ нутқнинг йўқолиши (инсон сўз айтади, лекин улар маъно касб этмайди);
• сўз танлашда, гап тузишда, грамматик конструкциялардан фойдаланишда қийинчиликлар;
• нейродегенератив касалликлар (Альцгеймер касаллиги, деменция, БАС ва ҳ.к.)да нутқнинг босқичма-босқич ёмонлашиши.

Логопед-афазиолог билан иш қандай ўтади?

1. Нутқий ҳолатни диагностика қилиш. Мутахассис комплекс диагностика ўтказади, афазия шаклини аниқлайди, нутқни тушуниш даражаси, фаол ва пассив луғат ҳажми, ўқиш, ёзиш, фикрлаш, диққат ва хотира қобилиятини баҳолайди.
2. Индивидуал дастурни тузиш. Текширув натижалари асосида логопед-афазиолог беморнинг сақланган функциялари ва бузилиш даражасини ҳисобга олган ҳолда шахсий нутқни тиклаш режасини ишлаб чиқади.
3. Реабилитацион иш. Машғулотлар индивидуал терапия шаклида ёки оила аъзолари иштирокида ўтказилиши мумкин. Нутқни тушунишни тиклаш, сўз танлаш, грамматик конструкциялар, ўқиш, ёзиш, мантиқий фикрлашни ривожлантириш учун махсус машқлар қўлланилади. Иш босқичма-босқич — оддийдан мураккабга ўтиб борилади.
4. Оилани қўллаб-қувватлаш. Логопед беморнинг яқинларига уйда унга қандай тўғри ёрдам бериш, нутқни қандай рағбатлантириш, ортиқча юкланиш ва руҳий чарчоқдан қандай сақланиш ва тикланишга мотивацияни қандай қўллаб-қувватлаш кераклигини тушунтиради.

Логопед-афазиолог билан иш нима беради?

• Нутқни тушуниш ва қайта ифодалашни тиклаш. Инсон эшитганини яна маъноли равишда англай бошлайди ва аста-секин онгли ва боғлиқ нутқ қилиш қобилиятини қайта тиклайди.
• Яқинлар, шифокорлар ва атрофдагилар билан мулоқот қилиш қобилиятини ривожлантириш. Бу ижтимоий ёлғизлик даражасини камайтиради ва инсонга ўз эҳтиёжлари, ҳис-туйғулари ва истакларини ифода этиш имконини қайта беради.
• Когнитив функцияларни яхшилаш: хотира, диққат, фикрлаш. Нутқий терапия умуман мия фаолиятини рағбатлантиради, унинг пластиклигини фаоллаштиради ва бошқа ақлий жараёнларни тиклашни тезлаштиради.
• Беморнинг мустақиллигини ошириш ва яқинларга боғлиқликни камайтириш. Инсон яна нутқий мулоқот муҳим бўлган кундалик вазифаларни мустақил бажара олади — дўконга боришдан то тиббиёт ходимлари билан мулоқот қилишгача.
• Эмоционал ҳолатни яхшилаш, хавотир ва ижтимоий изоляцияни камайтириш. Гапириш имконияти қайта тикланиши инсонга ҳаётда ўз ўрнини ҳис қилишга ёрдам беради, ички зўриқиш ва ёрдамсизлик ҳиссини камайтиради.

Ҳатто оғир афазия шаклларида ҳам тўғри ва мунтазам ишлаш инсонга ўз фикрларини баён этиш ва дунё билан алоқани тиклаш имкониятини қайта беради.

Нега «Алмадея»га мурожаат қиладилар?

«Алмадея» клиникасида логопед-афазиолог мултидисциплинар жамоа таркибида ишлайди, жумладан невролог, нейропсихолог, эрготерапевт, физиотерапевт. Бундай ёндашув беморнинг фақат нутқий эмас, балки ҳаракат, когнитив ва эмоционал ҳолат жиҳатларини ҳам ҳисобга олиш имконини беради. Биз замонавий методикалардан, Россия ва халқаро логопедик реабилитация усулларидан фойдаланамиз, сенсор стимуляция, визуал таянчлар, нейропсихологик коррекция элементларини қўллаймиз.

Биз фақат нутқни тикламаймиз — биз инсонга мулоқот қилиш, эшитилиш ва ҳаётда фаол иштирок этиш имкониятини қайта берамиз.

Агар сизнинг яқинларингизда инсульт ёки бошқа мия шикастланишидан сўнг нутқ бузилган бўлса, реабилитацияни кечиктирманг. «Алмадея» клиникасида логопед-афазиолог маслаҳатига ёзилинг. Биз инсонга қадамма-қадам овозини ва эшитилиш имкониятини қайта бериш учун ёндамиз.