Сенсор интеграция

Сенсор интеграция – бу мия ташқи муҳит ва организмнинг ўзидан келаётган сигналларни қабул қилиш, таниб олиш ва уларни тартибга солиш жараёнидир. Бу жараён ҳаракат, нутқ ва ўйин каби асосий кўникмалар ҳамда ўқиш, ёзиш ва ижтимоий муносабатларни шакллантириш каби мураккаб фаолиятлар асосини ташкил этади. Ушбу методика биринчи марта 1972 йилда доктор А. Жин Айрес томонидан тавсифланган бўлиб, бугунги кунда ривожланиш хусусиятлари бўлган болаларга ёрдам бериш учун кенг қўлланилади.

Сенсор интеграциянинг аҳамияти

Сенсор интеграция онгсиз равишда содир бўлади. Мия кўриш, эшитиш, терини ҳис қилиш, ҳид билиш, таъм таниш, шунингдек, ҳаракат, тана ҳолати ва гравитация ҳиссини қайта ишлайди. Ушбу сигналлар таҳлил қилинади ва ташкил қилинади, шу орқали инсон ташқи таъсирларга мос равишда жавоб қайтара олади. Агар ушбу жараёнда узилишлар юз берса, боланинг турли соҳалардаги ривожланишига салбий таъсир кўрсатувчи муаммолар пайдо бўлади.

Сенсор интеграция бузилишида қандай муаммолар пайдо бўлади?

Сенсор интеграциядаги бузилишлар турли шаклда намоён бўлиши мумкин:

• Эшитиш билан боғлиқ муаммолар. Болалар баланд овозлардан қочишлари ёки аксинча, кескин товуш ўзгаришларига қизиқиш билдиришлари мумкин. Улар шовқинли муҳитда нутқни тушунишда қийинчиликларга дуч келиши ёки тўлиқ сукунатни афзал кўриши мумкин.
• Кўриш хусусиятлари. Болалар ёрқин ёруғликдан қочиши, мигайдиган буюмларга катта қизиқиш билдириши ёки расмларни жуда яқиндан кўришга ҳаракат қилиши мумкин. Бу кўриш гипер- ёки гипочувқурлигининг белгиси бўлиши мумкин.
• Тактил гиперчувқурлик. Баъзи болалар айрим турдаги кийимларни кийишни ёқтирмайдилар, сув, пластилин ёки бўёқлар билан мулоқотдан қочишлари мумкин. Бу уларнинг терини ҳис қилиш қобилиятидаги ўзгаришларга боғлиқ бўлиши мумкин.
• Вестибуляр тизим муаммолари. Баъзи болалар тепага чиқишдан қўрқади, ҳаракатларида ноўхшошлик бўлиши мумкин. Бошқалари эса аксинча, текис ҳаракатни ёқтирмайди ва доимо тез ҳаракат қилишни, текисликда айланишни ёки баландликка чиқишни яхши кўради.
• Проприоцепция. Болалар кучни тўғри ҳис қилмаслиги, ҳаракатларида ноаниқлик, уйқуга кетишда қийинчиликлар ёки тескариси, кучли оғушга муҳтожликни ҳис қилишлари мумкин.
• Ҳид ва таъм. Болалар баъзи ҳидлардан қочиши ёки аксинча, ҳидларни ортиқча яхши кўриши мумкин. Улар айрим турдаги озиқ-овқатларни ёқтирмаслиги ёки ҳатто ёсамас буюмларни таъмда кўришга ҳаракат қилиши мумкин.

Сенсор интеграция бўйича машғулотлар қандай ўтказилади?

Машғулотлар болаларнинг эҳтиёжларини инобатга олган ҳолда махсус жиҳозланган хоналарда ўтказилади. Сенсор хона турли сенсор тизимларни ривожлантиришга ёрдам берувчи элементлар билан жиҳозланган:

• Ҳимояланган пол мосламалари – боланинг хавфсиз ҳаракатланиши учун
• Швед деворлари – мувозанат ва ҳаракат мувофиқлашувини ривожлантириш учун
• Сенсор йўлакчалар – тактил ҳисларини ошириш учун
• Гамаклар – вестибуляр тизим билан ишлаш учун

Машғулотлар ўйин шаклида ташкил этилади, бу эса боланинг ўзини эркин ва қизиққан ҳолда ҳис қилишини таъминлайди. Мутахассис боланинг хатти-ҳаракатига кузатув юритиб, топшириқларни тўғрилаб боради ва уни қўллаб-қувватлайди. Интерактив муҳит бола учун максимал қулайликни таъминлайди ва мотивацияни оширади. Машғулотлар йирик ва майда моторикани ривожлантириш, ўзини бошқариш кўникмаларини шакллантириш ва хулқ-атвор бузилишларини коррекция қилиш бўйича машқларни ўз ичига олади.

Муҳим жиҳат – ҳар бир бола учун индивидуал дастур ишлаб чиқилади, бу эса сенсор мослашув жараёнида барқарор муваффақиятга эришиш имконини беради.

Эрго-боғ сенсор интеграцияни мустаҳкамлаш учун

Машғулотларда ўзлаштирилган кўникмаларни мустаҳкамлаш учун болалар эрго-боғ дастурларида иштирок этишлари мумкин. Бу муҳитда улар:

• Ўзини-ўзи парвариш қилиш,
• Овқат тайёрлаш,
• Шахсий гигиена ва жамоа билан мулоқот қилиш кўникмаларини ривожлантирадилар.

Бу кўникмалар машғулотларда ўрганилган билимларни кундалик ҳаётга мослаштиришга ёрдам беради.

"Альмадея" клиникасида сенсор интеграция жараёни

Болалар билан иш ата-оналар билан маслаҳат ва болани кузатиш жараёнидан бошланади. Бу босқичда мутахассислар боланинг хулқ-атвори хусусиятларини ўрганади, сенсор функцияларини баҳолайди ва асосий муаммоларни аниқлайди. Шундан сўнг, индивидуал коррекция дастури ишлаб чиқилади.

Машғулотлар жараёнида мутахассислар методикани адаптация қилиб, боланинг ривожланишига қараб тўғрилашлар киритадилар. Бола дастурни якунлаганидан сўнг, мутахассислар ота-оналарга маслаҳат ва тавсиялар берадилар.

"Альмадея" клиникасининг афзалликлари

Клиникада сенсор интеграция реабилитациянинг умумий дастурига мослаштирилган. Барча машғулотлар неврологлар, нейропсихологлар, эрготерапевтлар ва логопедлардан иборат мутахассислар жамоаси томонидан мувофиқлаштирилади. Бу эса болаларга кенг қамровли ва индивидуал ёрдам кўрсатиш имконини беради.

Нега айнан "Альмадея"?

• Ҳар бир болага индивидуал ёндашув
• Замонавий жиҳозланган хоналар
• Мутлақо қулай муҳит
• Тажрибали мутахассислар жамоаси

"Альмадея" клиникасига сенсор интеграция машғулотларига ёзилинг ва фарзандингизга ўз салоҳиятини ривожлантириш имкониятини яратинг!